ZAHARRA ZARA, BILBO

Gariren Zaharra zara, Bilbo abestia entzun berri dut, oraintsu, irratian. Betitik oso gogoko izan dudan doinua da eta, entzuten hasteaz batera, neu ere hasi naiz kanta-marmarrean. Baina berehala ohartu naiz ezberdin ari ginela Gari eta biok, ez gindoazela bateratsu; deseroso sentitu eta isildu egin naiz, Gariri aditzekotan.

Trakets, oso trakets aritu da Gari. Egia esanda, abestia bera zapuztu egin du hain gaizki kantatuta; gogoa ahituta bezala aritu da, eta, hainbesteraino gogaitu nau neu ere, ezen irratia amatatu behar izan baitut, deserosoaren deseroso. Lehenengo bertsio hura bezalakorik ez dagoela pentsatu dut orduan, eta, nahiz eta egileak berak bertsionatu jatorrizko hura, bestelakoa dirudi berriak. Izan ere, denbora ez ei da alferrik igarotzen, eta iragaite hori ezin ezkutatu norberaren sortze-lanetan ere.

Agian, norbaitek esan beharko lioke Gariri bere lehengo artelan haiek guztiak ez bertsionatzeko, zapuzten ez ibiltzeko, horrelako lanetan bestek hartuko duela ardurarik, ziurrenik. Agian, Garik ez ezik beste guztiok ere onartu beharko genuke iragana iragan dela, ez dela berriro itzuliko, eta oraina baino ez dugula, oraina besterik ez garela. Agian, lehengo Bilbo zahar hura nahiago dudalako idazten ari naiz lerro hauek; oraingo Bilbo honek ez nauelako lehengo hark beste asebetetzen, agian.

OPARIAK ATE JOKA

Badator Olentzero, bai, laster izango dugu etxean opariak sartzen, tximiniatik, balkoitik edo ahal duenetik sartuta. Gure umeengan igartzen da, gehienbat, zer-nolako ilusioa sortzen duen urde tripandi horrek Gabon Gauaren bezperako egunotan. Eta nagusiok, pozarren gure txikien pozari so.

Olentzero nor den badakigunok, ostera, fikzioari muzin eginda, diru-zorroari erreparatzen diogu gehiago egun hauetan. Badakigu, jakin, oraingo gastuaren tamainaren araberakoa izango dela geroko ikearen zailtasuna, eta, horregatik, tentuz eskatzeko esaten diegu umeei, Olentzerok ezin duela eskatzen zaion guztia ekarri eta hobe dutela, ezer eskatu aurretik, zer nahiago duten ondo hautatu.

Horrela, ilusioaren eta gastuaren arteko talka horretan balantzaka, opariak erosteari ekiten diogu denok, batzuek gehixeago, eta bestetzuek gutxixeago. Eta, jakina, umeentzako opariak ez eze, maite ditugun helduentzakoak ere erosteko garaia iritsi da. Galdezka ibiltzen gara zer nahi edo beharko lukeen urliak edo sandiak, edo, beste barik, zer oparituko geniokeen berendiari. Askotan, zuzen-zuzenean ere galdetzen digute zer nahi dugun Olentzerotarako; neuri, behintzat, urtero egiten didate galdera hori hainbat hurkok.

Bada, erantzuna betikoa izan ohi da, ez dudala ezer berezirik behar, badudala denetarik eta dirurik alferrik ez gastatzeko nirekin. Baina, beharbada, erantzun horrek ezkutatzen duen benetako beste erantzun bat behar luke: ez dut ezer materialik behar, badut denetik, bai, egia da, baina, akaso, beste zertxobait behar nuke. 

Denek bezala, maitasun pittin bat gehixeago behar nuke, agian. Eta, batez ere, zintzotasun handiagoa ingurukoen aldetik; hipokresiarik gabeko jarrera zintzoa, alegia. Eta hori guztia oparitzeko, zer hobe komunikazio maila handiagoa baino? Bada, horixe nahi dut nik, maitasunean eta zintzotasunean oinarri duen komunikazio erraldoia, edo, nahiago bada, komunikazioan oinarritzen den maitasun zintzoa, zintzotasun maitagarria, itzela. Ni neu, behintzat, horixe oparitzen ahaleginduko naiz egunotan.

ABENDUAREN 3a, ERDARAREN EGUN FOLKLORIKO HORI

Nazioarteko egunez beterik dugu egutegia. Hainbeste halako ditugu, ezen bat baino gehiago ospatu behar baitira egun bakoitzean, ezein ospakizunek ez baitu beretzat soilik izaterik eguna.

Bada, halako bat da Euskararen Nazioarteko Eguna deritzona, abenduaren 3an ospatzekoa berori, hain zuzen. Egun horretan, den-denak dira euskararen aldeko, zahar zein gazte, ar nahiz eme, euskaradun edo gabe; egun horretan, asmo onak baino ez dira euskararentzat, handik eta hemendik, euskararen onurak nonahi, noranahi, lau haizeetara hedatuaz; egun horretan, ekitaldiz lepo dauzkagu gure herrietako bazterrak, denak ere euskal senaren aldarrikapen, euskal hizkuntza eta kultura azken txokoraino eroan guran; egun horretan, euskal sortzaile guztiek badute lanik, batzuek musu-truk, bestetzuek diru truke; egun horretan, bai, abenduaren 3an, denok edo sentitzen gara edo sentiarazten gaituzte zoriontsuago, herri libreago batean, azken batean, gure esku baitago; egun horretan, bai, Euskararen Nazioarteko Egunean.

Ezagun erdaldun batek, euskaragabea bera, zera iradoki zidan lehengoan, berak ere ospatuko zuela abenduaren 3a, ondo deritzola halako aldarrikapen-egunak antolatzeari, euskarak denon laguntza behar baitu dagoen ataka estutik onik ateratzeko. Beraren ustez, halako egunean, batuago izango gara hogeita lau orduz, sikiera, hain askotarikoak garen euskal herritarrok.

Eta nik ez nion ezer ihardetsi, buruaren keinu ziztrin batez zioen guztia baietsi baizik. Eta neure artean pentsatu nuen nire ezagun horrek, akaso, euskaraz dakientxoa egingo duela egun horretan, parte hartuko duela herriko egun horretako ospakizunetan, eta, beharbada, ezagun horrek bezala, beste hainbatek ere usteko dutela Euskal Herria badabilela, badela, egunetik egunera hazten ari dela; baina egun horretan zehar baino ez, zorigaitzez.

Izan ere, nire ezagun horrentzat, erdara besterik ez da gure euskara, halako egunetan egitekoa, eta, bidenabar, haren folklorismo guztiaz gozatzekoa. Ezagun horrek badu beste egun bat gehiago egutegian, Ibilaldiaz haratago, edozer “euskal” izenlagunaz janztekoa. Nik, ordea, ez dut folklorea gogoko, are gutxiago, izanaren ukazioa dakarren folklorea, eta ez dut abenduaren 3rik ospatuko.